උධික උදර වේදනාව, දිගින් දිගටම සිදුවෙන අධික රුධිර වහනය වැනි රෝග ලක්ෂණයන් නිසා බොහෝ කාන්තාවන් පීඩා විඳිනව. මෙවැනි රෝග ලක්ෂණ වලට හේතු වෙන ගර්භාෂයේ රෝග තත්වයන්ට ඉක්මණින් සහනය දීමට හැකි ලැපරොස්කොපි සැත්කමක් ගැනයි මේ ලිපියනේ කරුණු ගෙන එන්නේ. දරුවෙකු මවුකුස තුල වැඩෙන්නේ ගර්භාෂය ඇතුලෙ. එම නිසා මෙම අවයවය හැඩ ගැසී තිබෙන්නේ මවු කුස තුල දරුවෙකු පිළිසිඳ ගැනීමේ සහ වර්ධනය වීමේ ක්‍රියාවලියට සුදුසු වෙන විදියට. නමුත් දරුවන් ලැබුනට පස්සේ නැවත දරු සම්පත් බලා පොරොත්තු වෙන්නෙ නැතිනම් ගර්භාෂයෙන් සිදු කරන විශේෂිත කාර්යයක් ඇත්තෙම නැහැ. සමහර විට මෙම අවයවය කරදරකාරී රෝග තත්වයන් රැසකට මුල් වෙන්නත් පුළුවන්. ඔසප්වීම සමග ඇතිවෙන අධික රුධිර වහනය, වේදනාව, ගර්භාෂයේ ෆයිබ්‍රොයිඩ් ගෙඩි, ඇඩිනොමයෝසිස් (adenomyosis) තත්වය වගේම ගර්භාෂයේ පිළිකාත් මේ අතර වෙනව. මෙවැනි සමහර තත්වයන් ඖෂධ මගින් පාලනය කල හැකි වුවත් සම්පූර්ණයෙන් සුව කිරීමට ඇති ක්‍රමය තමයි ගර්භාෂය ඉවත් කිරීම. නමුත් මේ රෝග තත්ව නිසා ඇතිවෙන පීඩාවට වඩා ශල්‍ය කර්මය අනතුරු දායක දැයි ඔබට සැකයක් ඇති. මෙම ලිපියෙන් පැහැදිලි කරන්නේ ගර්භාෂය ඉවත් කරන සැත්කම සිදු කරන නවීන අතුරු ආබාධ අඩු ක්‍රමයක් ගැන. බොහෝ විට ගර්භාෂය ඉවත් කරන සැත්කම සිදු කලේ උදරයේ පහල සෙන්ටිමීටර 12-15ක පමණ දිග කැපුමක් යොදා විවෘත ශල්‍යකර්මයක් ලෙස. නමුත් දැන් ලැපරොස්කොපි තාක්ෂණය භාවිතා කර මෙම ශල්‍යකර්මය ශරීරයට ඉතා අඩු හානියක් වල ලෙස සිදු කිරීමට හැකියාව තිබෙනව. ලැපරොස්කොපි ක්‍රමයට ගර්භාෂය ඉවත් කිරීමේ සැත්කම Total Laparoscopic Hysterectomy (TLH) ලෙස හැඳින්වෙනව. එහිදි උදරයේ ඉතා කුඩා (සෙන්ටීමීටරයකට වඩා කුඩා) කැපුම් 4ක් පමණක් යොදන අතර ඒ තුලින් සිහින් කැමරාවක් සහ ශල්‍ය උපකරණ උදර කුහරයට ඇතුළු කල හැකියි. ඉන් පසු ලැපරොස්කොපි උපකරණයට සම්බන්ධ තිරයේ පෙනෙන සජීවී රූප රාමු යොදා ගෙන වෛද්‍ය වරයාට උදර කුහරය ඇතුළත විශාල කර බැලිය හැකියි. ඉතා සියුම් ශල්‍ය උපකරණ භාවිතා කර සියුම් ලෙස මෙම ශල්‍යකර්මය සිදු කරන අතර එහි දී අභ්‍යන්තර පටක වලට වෙන හානිය සහ රුධිර වහනය ඉතාමත් අඩුයි. මේ නිසා සැත්කමෙන් පසු ඇතිවෙන වේදනාවත් අඩුයි. විශාල කැපුම් නැති නිසා තුවාල සුව වීමත් ඉක්මන්. මෙලෙස ගර්භාෂය ඉවත් කල පසු එදිනම ඔබට ඇඳෙන් නැගිට ඇවිදීමට ආහාර ගැනීමට වැනි එදිනෙදා කටයුතු කිරීමට හැකියාව ලැබෙනව. ශල්‍යකර්මයෙන් පසු දින කිහිපයක් පැරසිටමෝල් වැනි වේදනා නාශක ඖෂධයක් ගැනීම ප්‍රමාණවත් වෙනව. විවෘත ශල්‍යකර්මයකදී මෙන් මුත්‍රා බට දැමීමක් හෝ සේලයන් වැනි ඖෂධ දිගින් දිගටම දීම මෙහිදී අවශ්‍ය වෙන්නේ නැහැ. එදිනම හෝ පසුදින රෝහලෙන් බැහැර යාමේ හැකියාව ලැබෙන නිසා මේ ශල්‍යකර්මය දියුණු රටවල ජනප්‍රිය ශල්‍යකර්මයක්. ශල්‍යකර්මයෙන් සති කිහිපයකට පසුව සම්පූර්ණයෙන්ම සුවය ලැබෙන අතර එවිට එදිනෙදා වැඩ කටයුතු, ව්‍යායාම, ලිංගික එක්වීම වැනි දේ නැවත ආරම්භ කිරීමට හැකියාව ලැබෙනව. ඔබට ගර්භාෂය ඉවත් කිරීමේ සැත්කමක් අවශ්‍යයැයි තීරණය කලහොත් එය සිදු කල හැකි ආකාර කිහිපයක් තිබෙනව. විවෘත ශල්‍යකර්මයක් ලෙස (TAH), ලැපරොස්කොපි ශල්‍යකර්මයක් ලෙස (TLH), යෝනි මාර්ගයෙන් සිදු කරන ශල්‍යකර්මයක් ලෙස (VH) හෝ කොටසක් පමණක් ලැපරොස්කොපි ආධාරයෙන් සිදුකර යෝනි මාර්ගයෙන් සම්පූර්ණ කරන ශල්‍යකර්මයක් ලෙස (LAVH) මෙය සිදු කල හැකියි. මේ අතරින් වේදනාව සහ නැවත සුව වීමට ගතවන කාලය ඉතා අඩු ක්‍රමය වෙන්නේ සම්පූර්ණයෙන් ලැපරොස්කොපි ක්‍රමයට මෙය සැත්කම සිදු කිරීමයි. නමුත් ඒ සඳහා විශේෂ පුහුණුවක් ලැබූ වෛද්‍ය කණ්ඩායමක් සහ නවීන ලැපරොස්කොපි උපකරණ අවශ්‍යයි. මේ සැත්කම සඳහා පහසුකම් කොළඹ බොහෝ පුද්ගලික රෝහල් වල සහ සමහර රජයේ රෝහල් වල තිබෙනව. නමුත් බොහෝ වෛද්‍යවරු තවමත් මෙම සැත්කම සිදු කරන්නේ නැහැ. ඔබටත් ගර්භාෂය ඉවත් කිරීමේ සැත්කමක් අවශ්‍යයැයි නිර්දේශ කල හොත් ලැපරොස්කොපි සැත්කම් පිළිබඳ විශේෂ පුහුණුවක් ඇති නාරිවේද වෛද්‍ය වරයෙකු හමු වෙන්න. Save Save..

විවාහක යුවලකගේ ඊළඟ බලාපොරොත්තුව දරු සම්පතකි. එම අපේක්ෂාව ප්‍රමාද වීම මහත් කනස්සල්ලක් ඇති කරවයි. මෙම ගැට‍ළුව ලංකාවේ විවාහක යුවල් වලින් සියයට 15කට (15%) පමණ බලපා ඇති සුලබ තත්වයකි. මේ සඳහා බලපා ඇති හේතු සොයා ප්‍රතිකාර කිරීමෙන් බොහෝ විට දරුවෙකුගේ සිහිනය සැබෑ කර ගැනීමට හැකියාව ඇත. එයට උපකාරී වන බොහෝ පරීක්ෂණ අතර වැදගත් අංගයකි ලැපරොස්කොපි පරීක්ෂණය. ලැපරොස්කෝප් (laparoscope) යනු ඉතා සිහින් කැමරාවක් සහිත උපකරණයකි. ලැපරොස්කොපි පරීක්ෂණයේදී පලමුවෙන්ම කාන්තාවගේ උදරය කාබන්ඩයොක්සයිඩ් (CO2) වායුවෙන් පුරවා ගනු ලැබේ. ඉන් පසු නාභිය තුලින් ඇති කරන ලද කුඩා සිදුරක් මගින් එම සිහින් කැමරාව උදරයට ඇතුල් කරනු ලබයි. එවිට ගර්භාෂය, ඩිම්බ කෝෂ, පැලෝපීය නාල ඇතුළු ප්‍රජනන පද්ධතියේ අංග විශේෂඥ වෛද්‍යවරයාට මනාව නිරීක්ෂණය කල හැක. එහි දී දරු ඵල ප්‍රමාද කරන සමහර රෝගී තත්වයන් වන ෆයිබ්‍රොයිඩ්ස් (Fibroids), එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් (endometriosis) සහ ප්‍රජනන පද්ධතියේ ආසාදන (PID) වැනි තත්වයන් හඳුනා ගැනීම මෙන් ම එම අවස්ථාවේ ම සමහරකට ප්‍රතිකාර කිරීමද සිදුකල හැක. එපමණක් නොව ගැබ් ගෙල හරහා වර්ණකයක් ඇතුල් කර (dye test) එය පැලෝපීය නාල හරහා ගමන් කරන ආකාරය බලා පැලෝපීය නාල වල යම් අවහිරයක් ඇති දැයි සොයා ගත හැක. ලැපරොස්කොපි පරීක්ෂාව යනු සම්පූර්ණ නිර්වින්දනයට ලක් කර සිදු කරන සුළු ශල්‍යකර්ම ගණයේ පරීක්ෂණයකි. එය සිදුකල යුතු වන්නේ අදාළ කාන්තාවට අත්‍යවශ්‍ය නම් පමණකි. රෝග ඉතිහාසය විමසීම උදරය පරීක්ෂා කිරීම ලේ සහ ස්කෑන් පරීක්ෂණ ලබා ගැනීම ආදියෙන් පසුව විශේෂඥ වෛද්‍ය වරයා විසින් ලැපරොස්කොපි පරීක්ෂණයක් අවශ්‍ය දැයි තීරණය කරනු ඇති. සංකූලතාවයකින් තොර ලැපරොස්කොපි පරීක්ෂාවට විනාඩි 15ත් 30ත් අතර කාලයක් ගතවේ. නිවැරදි ක්‍රමවේද අනුගමනය කර සිදු කරන විට මෙය ඉතා ආරක්ෂාකාරී මෙන් ම අතුරු ආබාධ අඩු ශල්‍යකර්මයකි. සාමාන්‍යයෙන් මෙම පරීක්ෂණයට ලක් වන කාන්තාවට පැය කිහිපයක් තුල දී සාමාන්‍ය තත්වයට පත්වී රෝහලෙන් පිටව යා හැකිය. අනෙකුත් ශල්‍යකර්ම වලදී මෙන් ම ලැපරොස්කොපි පරීක්ෂණයේදීද සංකූලතා ඇතිවිය හැකිය. ශල්‍ය කර්මයෙන් පසුව ඇති වන වේදනාව සුලබ වුවත් එය උදරය විවෘත කර සිදු කරන ශල්‍ය කර්ම වලට වඩා ඉතා අඩු එකක් මෙන් ම කෙටි කාලයක් පවතින්නකි. විෂබීජ මගින් ඇතිවෙන ආසාදනද ලැපරොස්කොපි ක්‍රමය තුල සාපේක්ෂව අඩුය. මුත්‍රාශය, බඩවැල් වැන අවයව වලට හානි වීම, හර්නියා තත්ව ඇතිවීම වැනි බරපතළ සංකූලතා ඇති වන්නේ ඉතාම කලාතුරකිනි. ලැපරොස්කොපි පරීක්ෂණය මගින් පැලෝපීය නාල වල අවහිරතාවක් නැති බව සනාථ කර ගත් පසුව දරුවකු ලබා ගැනීමේ ඉදිරි ක්‍රියාවලියට යොමු වීමට අවකාශය ලැබේ. එමෙන්ම ෆයිබ්‍රොයිඩ්, එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස්, ආසාදන වැනි රෝග තත්ව වලට එවෙලේම ප්‍රතිකාර කිරීමෙන් දරු ඵල ලබා ගැනීමේ හැකියාව වැඩි කර ගත හැකිය. මෙම එක් එක් රෝග තත්වයන් ගැන ඉදිරි ලිපි වලින් වෙන වෙනම සාකච්ඡා කරනු ඇත...

    Robotic Surgery හෙවත් රොබෝ යන්ත්‍රයක් සැත්කම් සඳහා උපකාර කර ගැනීම නවීනතම වෛද්‍ය ක්‍රමයකි. එය 2004 වර්ෂයේදී පමණ මුලින්ම ඇමරිකාවේ හඳුන්වාදුන් අතර මේ වනවිට ලොවපුරා ව්‍යාප්ත වෙමින් පවතී. බ්‍රිතාන්‍යය , යුරෝපය පමණක් නොව චීනය,කොරියාව මෙන්ම ඉන්දියාවේද   රොබෝ සැත්කම් සිදුකෙරේ. නාරිවේදය (Gynaecology) රොබෝ සැත්කම් බහුලව භාවිතා වන අංගයකි. ගර්භාෂය ඉවත් කිරීම, නාරිවේද පිලිකා වලදී ශ්‍රෝණියේ වසා ගැටිති ඉවත්  කිරීම, දරුණු Enometriosis රෝග තත්වය සම්පුර්ණයෙන් ඉවත් කිරීම වැනි ඉතා අපහසු සැත්කම් මෙම ක්‍රමයට පහසුවෙන් සිදුකල හැකිය. එමෙන්ම ගැබ් ගෙල පිලිකා වලදී මුලු ගර්භාෂයම ඉවත් නොකර පිළිකාව සුව කර යලි දරු පිළිසිඳ ගැනීමක් පවා සිදුවිය හැකි ආකාරයට ගැබ්ගෙල පමණක් ඉවත් කිරීම ( trachlectomy ) වැනි ඉතා අපහසු සැත්කම් සාර්ථකව කිරීමට මෙමගින් හැකිය. ශල්‍යකර්මය සිදුවන ආකාරය මුලින්ම නිර්වින්දනය කල රෝගියාට සාමාන්‍ය යතුරු සිදුරු ක්‍රමයට ( Key hole හෙවත් laparoscopy  ) ශල්‍ය උපකරණ සහ කැමරාව සවිකරනු ලැබේ. සාමාන්‍ය ලැපරොස්කොපි ක්‍රමයේදී මෙම මෙවලම් වෛද්‍ය වරයාගේ අතින්ම ක්‍රියාත්මක වන අතර Robotic ක්‍රමයේදී එම උපකරණ වලට රොබෝ අත් සවි කෙරේ.  ඉන් පසු ශල්‍ය වෛද්‍ය වරයා මෙහෙයුම් අංගනයේ වාඩිවී රොබෝ යන්ත්‍රය ඔහුගේ ඇත වලින් ක්‍රියාත්මක කරමින් සැත්කම  කරයි. Robotic ක්‍රමයේ වාසි  1. ස්ථුල හෙවත් ශරීර ස්කන්ධ දර්ශකය ( BMI ) 30 ට වැඩි රෝගීන්ගේ අපහසු ශල්‍යකර්ම ඉතා පහසුවෙන් කල හැකිවීම. 2. පිලිකා, endometriosis වැනි සංකීර්ණ සැත්කම් වල නිරවද්‍යතාවය ( precision )  වැඩිවීම. 3. ඉතා අඩු රුධිර වහනය. 4. සැත්කමින් පසු වේදනාව ඉතා අඩු  වීම. 5. නිර්වින්දන ගැටලු අවම වීම. Robotic ක්‍රමයේ අවාසි  1. අධික මුලික මුල්‍ය පිරිවැය 2. සරල සැත්කම් සඳහා එතරම් වාසියක්  නැතිවීම. Robotic සැත්කම් සඳහා සම්පුර්ණ පුහුණුව ලැබූ වෛද්‍යවරු දැන් ලංකාවේ සිටී. කොළඹ ප්‍රධාන රජයේ රෝහලකට මෙම රොබෝ යන්ත්‍රයක් ලබා ගැනීමට  මේවනවිට සැලසුම් කෙරෙමින්  පවතී...

This procedure is a minimally invasive way remove the womb. You need to have a medical check-up before the operation. This includes a history, physical examination, ultrasound scan, ECG and some blood tests. This surgery is done under general anaesthesia (while you sleep). During this operation, a tiny camera is inserted into the tummy through a small (1 cm) cut made inside the navel.  The gynaecologist can see inside of your tummy on a TV screen connected to the camera while performing the procedure. Three other smaller cuts are made on your lower tummy in order to insert other instrument during the procedure. This surgery has many variants. Your doctor will guide you to select the most suitable operation for you. Most women undergo operation to remove only the uterus leaving ovaries behind. This is called total laparoscopic hysterectomy (TLH). If the ovaries are left behind you do not need to take hormones and you will not experience menopausal symptoms. You can choose to keep the cervix, and in this case it is called laparoscopic supracervical hysterectomy. If the cervix is left behind, there is 5% chance for you to have menstrual periods and you need to continue regular pap smears.   The traditional surgery to remove womb is done through a 12 – 15 cm log cut on lower tummy while laparoscopic operation requires only a few small cuts. Blood loss during operation is much less on laparoscopic operation and many women walks on the same day after the operation. Most patients go home on the same day or on the following day after their surgery. Recovery time is much faster and you can get back to your normal work within 1 – 2 weeks. Risks of infection, scar tissue formation, blood loss are very low in laparoscopic procedure compared to traditional open procedure.   Pain after the operation is less compared to traditional hysterectomy or caesarean section. Pain killer tablets are usually enough during post-operative period. Women can resume exercise and sex within few weeks after the operation. Following patient education video is a publication of The Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (UK).  ..